Marinus van Raalte

Marinus Julius van Raalte

Rotterdam 1873 – 1944 Bergen Belsen

opleiding
Marinus van Raalte genoot zijn opleiding (1893-1897) aan de Rijksakademie te Amsterdam.

Piet Mondriaan
Hij was een studiegenoot van Piet Mondriaan, met wie hij bevriend raakte en waarmee hij er geregeld op uit trok om in en rond de stad te schetsen.

lidmaatschappen, exposities en prijzen
Vanaf 1900 heeft Marinus regelmatig geëxposeerd, bij onder meer Arti et Amicitiae, waar hij op organisatorisch gebied actief was. Van deze vereniging was hij vanaf 1896 gewoon lid, vanaf 1912 stemhebbend lid en van 1920 tot 1931 penningmeester.

Verder was hij lid van Sint Lucas, de Rotterdamsche Kunstkring en de Pulchri Studio (die was opgericht door de broer van Leonardus Verveer) en heeft hij ook regelmatig deelgenomen aan tentoonstellingen in het buitenland. Hij ontving in 1938 de gouden medaille van H.M. Koningin Wilhelmina voor zijn schilderij ‘Arosa’.

oeuvre
Het oeuvre van Marinus omvat stadsgezichten en straatscènes, landschappen, zeegezichten, interieurs met figuren en enkele portretten. Zijn werk heeft een geheel eigen karakter, waardoor het meteen als een ‘Van Raalte’  herkenbaar is. Van Raalte was helemaal geen thematisch schilder, hij werkte op sfeer, zocht naar aantrekkelijke kleurverhoudingen en hield van het momentane. Met zijn donkere, snel neergezette verfstreken is hij verwant aan Breitner en de Amsterdamse School. Van Raalte maakte schilderijen in een figuratieve, impressionistische stijl.

literator
Behalve als schilder is hij ook als literator actief geweest. Zo schreef hij onder meer enkele toneelstukken (waarvan één over Rembrandt) en een roman (Een dag in het leven), die echter nooit zijn uitgegeven.

WO II
Marinus Julius van Raalte was getrouwd en had een zoon die de oorlog overleefde. Marinus stuurde brieven aan zijn zoon over de vernederingen en ontberingen die hij in 1943 en 1944 in Westerbork ondervond. In juli 1944 stuurde hij zijn zoon een bericht dat hij in Bergen-Belsen was aangekomen. Daarna bleef het voor altijd stil.

maatschappelijke betrokkenheid
Marinus van Raalte’s naam staat vermeld op Arti’s erebord, uit erkentelijkheid voor wat Van Raalte jarenlang voor Arti heeft betekend. Arti et Amicitiae heeft nog in 1965 een herdenkingstentoonstelling aan Van Raalte gewijd.

stemhebbend lidmaatschap voor vrouwen
Door zijn eruditie en kunstenaarschap genoot Marinus gezag, en zijn stem gaf mede de doorslag voor het verlenen van een stemhebbend lidmaatschap aan vrouwen, hetgeen binnen Arti een kleine revolutie ontketende.

In De Nieuwe Kerk werd Van Raalte een aantal jaar geleden nog gememoreerd met zijn schilderij ‘De Suffragettes’, dat vijf vergaderende dames laat zien.

Marinus van Raaltes maatschappelijke betrokkenheid blijkt ook uit zijn bemoeienissen in de jaren ’30 met een hulpactie voor uit Duitsland gevluchte Joden.

overlijden
Marinus van Raalte werd in april 1943 in zijn woning in Amsterdam door de Duitsers opgepakt. Hij werd in kamp Westerbork geïnterneerd en na een verblijf van meer dan een jaar van daaruit overgebracht naar concentratiekamp Bergen-Belsen, waar hij eind 1944 van uitputting is gestorven.

atelier leeggehaald
Overigens is tegenwoordig van nog maar zo’n zestigtal werken de verblijfplaats bekend. Nadat hij naar Westerbork gedeporteerd was, werd op last van de Duitsers zijn atelier leeggehaald; het werk dat daar bijeen stond werd met onbekende bestemming afgevoerd; uit zijn huis en atelier verdwenen al zijn schilderijen, pastels en tekeningen. Het betrof honderden werken; het resultaat van een productief leven.

Omdat Van Raalte dankzij een familiekapitaal financieel onafhankelijk was (hij was de zoon van een Rotterdamse groothandelaar in manufacturen), had hij nooit veel moeite gedaan zijn werk aan de man te brengen.

Van Raalte had veel van zijn beste werken thuis hangen. Slechts enkele daarvan zijn tot nu toe teruggevonden en gevreesd moet worden dat het merendeel verloren is gegaan.

Wat rest zijn een kleine zestig werken die ooit zijn aangekocht door particulieren, enkele musea en de Amsterdamse kunstenaarsvereniging Arti et Amicitiae.

bron: vvnk.nl / trouw / rkdartists / volkskrant / nl-antiques.com

literatuur:
Caroline de Jonge; Marinus van Raalte 1873-1944, Zwolle 1998.
Arti et Amicitiea: catalogus 30 jan. t/m 21 febr. 1965