Joseph Henri Teixeira de Mattos
Joseph Henri Teixeira de Mattos
Amsterdam 1856 – 1908 Den Haag
Joseph Henri Teixeira de Mattos was een Nederlandse beeldhouwer en schilder.
kunstenaarsfamilie
Teixeira was niet de enige kunstenaar in zijn familie, hij was oom van beeldhouwer Joseph Mendes da Costa en kunstschilder Joseph Teixeira de Mattos.
opleiding
Toen Henri 16 jaar was ging hij werken bij de Nederlandse Bank, Hij was aanvankelijk kantoorklerk en voorbestemd voor de handel. Hij maakt echter een ommezwaai; Hij meldde zich aan bij de Rijksacademie en werd aangenomen.
Mattos bezocht de Rijksakademie van beeldende kunsten, het Insituut voor Kunstnijverheidsonderwijs en de Kunstnijverheidsschool Quellinus, allen te Amsterdam. Hij was een leerling van August Allebé, Bart van Hove en Frans Stracké.
Rome
Na zijn opleiding, rond 1879-1881, vertrok Henri naar Rome om te leren beeldhouwen met marmer, maar kwam terug naar Amsterdam omdat hij het werk in Italië weinig vernieuwend vond.
Nederland
Na terugkeer in Nederland vervolgde Henri – de naam Joseph liet hij voortaan achterwege- zijn studie aan de academie en volgde hij de opleiding M.O.-schilderen. Architect Jonas Ingenohl (1855-1925) gaf hij in 1883 de opdracht een woonhuis met atelier te bouwen aan de Plantage Franschelaan, zoals de Henri Polaklaan tot 1945 heette.
Henri Polaklaan 25, Amsterdam
Het huis is een opvallende verschijning in de toch al gevarieerde laan. Al ruim 130 jaar houden twee torso’s het balkon in de lucht. Joseph Henri Teixeira de Mattos maakte deze beelden speciaal voor dit huis.
Het atelier had twee grote openslaande deuren naar de voortuin. De zware ruwe blokken steen konden zonder gedoe naar binnen gebracht worden. Vandaar gingen de stenen met een lift naar de opslag in de kelder. De bouwtekening laat zien dat er gastenverblijven annex tekenateliers op zolder waren voor bezoekende kunstenaars of voor de verhuur.
Het huis is slechts een paar stappen verwijderd van dierentuin Artis waar Henri veel tijd doorbracht. Het maken van dierenbeelden was zijn grote passie.
borstbeeld voormalig Artis-directeur Westerman
In 1888 kreeg hij de eervolle opdracht een borstbeeld van de toenmalige Artis-directeur Westerman te maken ter gelegenheid van het vijftigjarig bestaan van de dierentuin. Het beeld staat nu in de Artisbibliotheek.
Tropenmuseum
In het Tropenmuseum staat in de ontvangstzaal een werk van Henri, “gevaar”, wat gebaseerd is op inspiratie die Henri in Artis opdeed.
Sefardische kunstenaars
Omdat Artis in het Portugese deel van de Jodenbuurt lag, waren Sefardische kunstenaars er kind aan huis. Onder hen bevonden zich Henri Joseph Teixeira de Mattos, zijn beide neven Joseph Teixeira de Mattos en Joseph Mendes da Costa, de schilder-illustrator David Bueno de Mesquita, de befaamde Samuel Jessurun de Mesquita, wiens oeuvre bestaat uit grafische voorstellingen van dieren, en de asjkenazische schilder Martin Monnickendam. ‘Mr. Artis’, Jaap Kaas, was de asjkenazische beeldhouwer, die als enige zijn atelier in de dierentuin had. (In de beginjaren van de oorlog had Mr.Artis de leiding over de Joodse kunstacademie en toen hij moest onderduiken, was dat natuurlijk in Artis.)
Londen
Joseph Henri Teixeira de Mattos vertrok naar Engeland. Zijn huis met atelier op de Henri Polaklaan werd intussen verhuurd aan de schilder Benjamin Liepman Prins. (Later hebben ook Bertus Aafjes -waar Godfried Bomans ook op bezoek kwam- en de schilder Constant er gewoond).
Joseph woonde en werkte van 1892-1899 in Londen en liet zich daar ook inspireren door de Londense dierentuin. Beeldhouwwerk van hem uit die tijd is nog steeds te zien in de Zoological Gardens te Londen. Aangezien zijn werk in Engeland echter niet genoeg aansloeg ging hij terug naar Nederland.
Den Haag
Terug in Nederland ging hij in Den Haag wonen. Henri kwam in contact met de eigenaar van Haga, een aardewerk- en plateelfabriek. Teixeira de Mattos ging modellen van plastieken leveren voor de plateelfabriek. Enkele van zijn ontwerpen werden in porselein uitgevoerd door De Porceleyne Fles te Delft.
Verder maakte hij portretbustes en een enkel grafmonument, zoals dat van mevrouw Carré.
Toen hij wat ouder werd, ging hij meer schilderen.
Lidmaatschap
Hij was lid van Vereeniging Sint Lucas te Amsterdam.
overlijden
Henri Teixeira de Mattos overleed te Den Haag op 51-jarige leeftijd op 19 december 1908.
bron: huisdepinto.nl / wikipedia / capriolus.nl / rkdartists / joodsamsterdam
Joodse Huizen nr.2 ,uitgeverij Amphora Books, isbnnr 9789491363641