Hommage a Hans Arp

Jean Hans Arp

Straatsburg 1886 – 1966 Bazel

Jean Arp, ook bekend als Hans Arp, was een Duits-Frans beeldhouwer, schilder en dichter. Hij speelde een belangrijke rol in de ontwikkeling van de moderne kunst en was een van de voormannen van de dada-beweging. Ook was Arp actief als sieraadontwerper.

Na zijn opleiding kunstnijverheid bij de École des Arts et Métiers in Straatsburg, ging Arp naar Parijs, waar hij voor het eerst gedichten publiceerde. Tussen 1905 en 1907 studeerde Arp aan de Kunstschule in Weimar in Duitsland. In 1908 ging hij terug naar Parijs om de Académie Julian te bezoeken. Vanaf 1909 woonde Arp in Zwitserland. 1912 deed hij met een serie half-figuratieve, half-abstracte tekeningen mee met de tentoonstelling van de groep Der Blaue Reiter in München en in 1913 was hij betrokken bij activiteiten van Der Sturm van Herwarth Walden in Berlijn.

Van het werk uit de periode tot ongeveer 1914 is niets meer over, omdat Arp het zelf heeft vernietigd. Naar het schijnt was dit expressionistisch van aard.

In 1915 ontmoette hij zijn latere echtgenote (ze trouwden in 1922), de kunstenares Sophie Taeuber, met wie hij samenwerkte aan papiercollages. In 1915 exposeerde hij in Zwitserland ook zijn eerste abstracte werk.

Arp was in 1916 in Zürich een van de stichtende leden van Dada, een anarchistische beweging die protesteerde tegen de manier waarop de zogenaamde rede (van de kant van wereldleiders) een oorlog had veroorzaakt waarin miljoenen doden vielen.

Hij deed dit samen met Hugo Ball, Tristan Tzara, Richard Huelsenbeck en Marcel Janco en Sophie Taeuber.

‘Dada had tot doel de rationele misleidingen van de mens te vernietigen en de natuurlijke en irrationele orde te herstellen‘, beweerde Arp. Zijn bijdragen waren onder meer het slepen van zijn kunstwerken door de straat aan een leiband

In 1919 richtte hij, toen weer als Hans Arp, samen met Max Ernst en de sociale activist Alfred Grunwald de Keulse vestiging van Dada op. Hij werkte daarbij ook nauw samen met Kurt Schwitters.

Met Schwitters, Tristan Tzara, Raoul Hausmann en Theo en Nelly van Doesburg nam hij eind 1922 deel aan een dada-tournee langs de steden Jena, Dresden en Hannover. In 1925 nam Arp deel aan de eerste tentoonstelling van de surrealisten in Galerie Pierre te Parijs.

In 1926 verhuisden Hans en Sophie naar Parijs en vestigden zich in een door haar ontworpen huis in de buitenwijk Clamart, in het zuidwesten van de stad.

Joan Miró, Marcel Duchamp en James Joyce waren vaste bezoekers

Hij hielp hij zijn vrouw bij de herinrichting van amusementscentrum de Aubette. Het project was echter zo omvangrijk, dat ze de hulp van hun vriend Van Doesburg inriepen, die vervolgens ook de leiding op zich nam. Arps aandeel bestond uit twee kelderruimten, de American Bar en de Caveau-dancing, een cabaret- annex danszaal, die hij decoreerde in zijn kenmerkende abstract-biomorfische stijl

In 1931 brak hij met het surrealisme om een andere groep te vormen, Abstraction-Création, die het periodiek Transition uitgaf. Gedurende de 30 jaren tot het eind van zijn leven ging hij ook door met het schrijven van essays en poëzie.

In 1942 vluchtte hij uit zijn huis in Meudon voor de Duitse bezetting. Hij woonde in Zürich tot het eind van de oorlog

In 1949 had Jean Arp een solotentoonstelling in New York, bij de Buchholz Gallery. In 1950 werd hij uitgenodigd om een reliëf uit te voeren voor een centrum van de Harvard University in Cambridge, Massachusetts. Verder kreeg hij net als Karel Appel opdracht voor een muurschildering in het UNESCO-gebouw in Parijs. In 1954 won Arp de Grote Prijs voor de Sculptuur op de Biënnale van Venetië.

In 1958 werd een overzichtstentoonstelling gehouden van zijn werk in het Museum of Modern Art in New York, gevolgd door een tentoonstelling in het Parijse Musée National d’Art Moderne in 1962. 

De schilderstijl van Arp wordt gerekend tot het dadaïsme en surrealisme. 

Hij was een van de wegbereiders van de abstracte kunst, waarvan gezegd wordt dat hij het maakte met behulp van toeval en automatisme. Hij maakte organische vormen die gedaantes suggereren.

 Zijn gedichten maakte hij soms ook met behulp van het toeval. Hij knipte bijvoorbeeld zinnen in stukken, gooide ze op de grond en stelde daaruit willekeurig een gedicht samen.

Arp overleed in 1966 op 79 jarige leeftijd.

bron: wikipedia/christies.com
foto: André Villers