Meijer Bleekrode
Meijer Bleekrode
Amsterdam 1896-1943 Sobibor
Grafisch ontwerper en schilder
jeugd
Meijer Bleekrode werd op 13 februari 1896 geboren in een Amsterdams diamantbewerkersgezin als kind van Benjamin Bleekrode en Regina Boekman. Hij leerde het diamantslijpen van zijn vader die lid was van de Algemeene Nederlandse Diamantbewerkers Bond (ANDB). Op 26 augustus 1916 werd Meijer ook lid van de ANDB, nadat hij de proef bij de vakschool had afgelegd.
kunstopleiding
Omdat hij eigenlijk kunstenaar wilde worden, liet hij zich in 1922 inschrijven bij de destijds zeer progressieve kunstnijverheidsschool Quellinus. Om het geld voor de school bij elkaar te krijgen, was hij genoodzaakt van tijd tot tijd in het diamantvak te werken. Na de Quellinusschool volgde Bleekrode de Rijksnormaalschool voor Teekenonderwijs.
In 1924 besloot hij zijn lidmaatschap van de ANDB op te zeggen om zich fulltime aan de kunst te wijden.
Hij ontwierp in 1925 de omslag voor het gedenkboek van de ANDB en in hetzelfde jaar hield hij zijn eerste tentoonstelling in De Opgang, de expositieruime van de Arbeiders Jeugd Centrale (AJC) in Amsterdam.
politieke tekeningen
Daarna maakte hij politieke tekeningen voor De Notenkraker, het satirische zondagsblad van Het Volk.
Van 1929 tot 1931 verschenen van hem in Het Volk portretten van belangrijke, vooral linkse politici. Hij ontwierp affiches voor de SDAP, de VARA en het Instituut voor Arbeidersontwikkeling.
affiches
Zijn bekendste affiche is het eerste dat hij voor de SDAP maakte: De Rooden Roepen. De stijl die hij voor de SDAP-affiches gebruikte, is socialistisch-realistisch wat betreft de illustraties, modern in vormgeving en vlakverdeling en steeds gericht op de werking van het affiche als ‘kreet’, als politieke propaganda.
huwelijk
In 1927 trouwde Meijer Bleekrode met Els van Witsen. Zij kregen samen 2 kinderen. De Bleekrodes leidden een armoedig bestaan, want het werk in socialistische hoek leverde weinig op. Els van Witsen verdiende af en toe wat bij als diamantslijpster.
lidmaatschap en exposities
Meijer werd in 1927 lid van de Socialistische Kunstenaarskring (SKK) en nam in 1930 deel aan een tentoonstelling van deze Kring in het Stedelijk Museum.
partij
In 1932 stapte hij over van de SDAP naar een meer radicale groepering binnen de socialistische beweging, de Onafhankelijke Socialistische Partij (OSP).
Hij ontwierp voor deze partij affiches en zijn illustraties verschenen in het blad van de OSP, De Fakkel.
Toen de OSP fuseerde met de Revolutionaire Socialistische Partij (RSP) van Henk Sneevliet, keerde Bleekrode zich af van de politiek en de politieke stellingname in zijn werk verdween.
vrij werk
In de tweede helft van de jaren dertig legde Bleekrode zich toe op het vrije schilderen, voornamelijk van portretten, stillevens en stadsgezichten. Hij ontving in 1938 een reisbeurs voor Hongarije en het jaar daarna had hij een solotentoonstelling bij galerie Robert in Amsterdam. In 1940 werd hij lid van De Onafhankelijken, maar door de Duitse bezetting was exposeren niet meer mogelijk.
financiële onzekerheid
De financiële situatie van het gezin werd in deze periode helemaal onzeker en afgezien van de verkoop van een enkel schilderij leefde de familie van de steun.
WO II
Nadat het gezin Bleekrode in augustus 1942 een oproep had gekregen zich te melden bij de Hollandsche Schouwburg dook het direct onder, maar Bleekrode en zijn vrouw werden toch opgepakt. Hun zoon Richard en dochter Zinnia zaten ondergedoken op een ander adres en overleefden hierdoor de oorlog.
overlijden
Op 20 april 1943 werden Meijer en Els gedeporteerd naar Sobibor, waar ze op 23 april direct na aankomst werden vermoord.
Meijer Bleekrode Stichting
Zijn kinderen hebben na de oorlog het werk van hun vader bijeengebracht, verzorgd en uiteindelijk ondergebracht in het Joods Historisch Museum, waar het secretariaat was gevestigd van de in 1983 opgerichte Meijer Bleekrode Stichting.
Literatuur:
BWSA, Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland. Deze website – https://socialhistory.org/bwsa/ – wordt onderhouden door het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG).
Rena Fuks-Mansfeld (red. e.a.), Joden in Nederland in de twintigste eeuw. Een biografisch woordenboek. Uitgeverij Het Spectrum. Utrecht 2007, p. 27.
Carry van Lakerveld (red.), Meijer Bleekrode. Schilder, ontwerper, socialist 1896-1943. Van Gennep. Amsterdam 1983.
Anne Matena, Bewogen verleden: beelden van een verstoord leven stilgezet. Waanders uitgevers. Zwolle 1995.
Max Nord, Jan van Adrichem (e.a.), Rebel, mijn hart. Kunstenaars 1940-1945. Waanders uitgevers. Zwolle 1995, p. 101
Renée Waale (e.a.), Voorwaarts! Elie Smalhout, Meijer Bleekrode, Fré Cohen, 3 joodse kunstenaars en de socialistische beweging 1918-1940. Tentoonstellingscatalogus Joods Historisch Museum. Amsterdam 1987.